میوه‌ها حاوی انواع زیادی ویتامین هستند که برای بدن بسیار مفید و ضروری است و از اهمیت زیادی برخوردار هستند.
یکی از مفیدترین روش‌ها برای نگهداری میوه‌ها در طولانی مدت، خشک کردن آن‌ها است.
بهترین، آسان‌ترین و مقرون به‌صرفه‌ترین روش برای خشک کردن میوهجات استفاده از انرژی خورشیدی است؛ زیرا انرژی آن تجدیدپذیر است و به وفور در کشور ما وجود دارد و باعث حفظ ویتامین و ماندگاری بیشتر میوه می‌شود. همچنین امروزه در سراسر جهان با بحران انرژی و آلودگی هوا مواجه هستیم؛ از این رو ژیناگستر توصیه می‌کند برای حفظ و نگهداری انرژی از انرژی‌های تجدید‌پذیری نظیر انرژی خورشیدی که کم هزینه و ارزان است استفاده کنید.
میوه خشک کن خورشیدی بهتر است یا خشک کردن به روش سنتی؟
در گذشته برای خشک کردن میوه‌ها از روش‌های سنتی نظیر پهن کردن میوه‌ها در مجاورت آفتاب استفاده می‌کردند.
روش خشک کردن سنتی به دلیل بارش، گرد و غبار، آسیب ناشی از حیوانات، تغییر در شدت تابش خورشید و واکنش‌های گوناگون عیب‌های زیادی نظیر آلوده شدن میوهجات، خشک شدن به صورت غیر یکنواخت، کاهش کیفیت محصول و افزایش مدت زمان خشک شدن را به همراه دارد.
امروزه دستگاه‌های میوه خشک کن جایگزین روش‌های سنتی شده و با پیشرفت تکنولوژی برای حفظ محیط زیست و عدم استفاده از انرژی‌های تجدید ناپذیر و جلوگیری از آلودگی، به ساخت دستگاه میوه خشک کن خورشیدی روی آورده‌ایم که برای تامین برق آن، انرژی خورشیدی به کار گرفته می‌شود. البته بر اساس نوع نیاز خود می‌توانید از دیگر دستگاه‌های خشک کن مانند میوه خشک کن خانگی و نیمه صنعتی نیز استفاده کنید.
دستگاه میوه خشک کن خورشیدی چیست؟
دستگاه میوه خشک کن خورشیدی همانطور که از اسمش پیداست، برای خشک کردن میوه استفاده می‌شود.
میوه خشک کن خورشیدی مانند میوه خشک کن صنعتی نه تنها ویتامین‌های موجود در میوه را از بین نمی‌برد، بلکه با انجام واکنش‌های جدید ارزش غذایی میوه را نیز افزایش می‌دهد.
در فرایند خشک کردن خشک کنهای خورشیدی دو مرحله اصلی وجود دارد که عبارت است از گرم شدن سیال و خشک کردن محصول.
مرحله گرم شدن سیال به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌گردد.
گرم شدن سیال مستقیم
در این روش، هوایی که در تماس مستقیم با محصول است گرم شده و محصول فرایند خشک شدن را آغاز می‌کند.
گرم شدن سیال غیر مستقیم
در این روش، کلکتور خورشیدی را در مکانی جدا از محفظه محصولات جایگذاری می‌کنیم و هوا توسط مکش یا همرفت آزاد، گرم شده و رطوبت هوا را کاهش می‌دهد، سپس به محلی که محصولات هستند ارسال می‌شوند.
اجزا تشکیل دهنده انواع میوه خشک کن خورشیدی
برای ساخت میوه خشک کن خورشیدی، انواع دستگاه میوه خشک کن خورشیدی داریم که در سایز و ابعاد گوناگون تولید می‌شود و در تمامی آن‌ها اجزای مشترکی وجود دارد که شامل فیلتر هوا برای تصفیه هوای ورودی، سینی‌های توری که محصولات روی آن‌ها قرار می‌گیرند، محفظه اصلی که سینی روی آن قرار می‌گیرند، فن مکنده و پنل خورشیدی برای تامین برق فن مکنده است.
شیوه کار دستگاه میوه خشک کن خورشیدی، به گونه‌ای است که دارای یک صفحه جاذب نور خورشید (Collector) است و نور خورشید را به حرارت تبدیل می‌کند، فن مکنده برای اینکه رطوبت میوه‌ها و سبزیجات را بگیرد این حرارت را به داخل محفظه می‌فرستد.
معمولا جنس سینی‌های این دستگاه از جنس آلومینیوم است که از زنگ زدگی و تخریب جلوگیری کند.
طبقه بندی میوه خشک کنهای خورشیدی
طبقه بندی خشک کنهای خورشیدی بر اساس روش گرما است.
خشک کنهای خورشیدی طبیعی
در این روش برای خشک کردن محصولات از عواملی مانند حرکت، رطوبت و درجه حرارت هوا استفاده می‌شود.
خشک کنهای خورشیدی مستقیم
در این روش، محصولات درون محفظه‌ای شفاف مثل شیشه قرار می‌گیرند و حرارت را از تابش خورشید جذب می‌کنند. این عمل باعث تبخیر و حذف رطوبت درون محفظه می‌شود؛ در نتیجه محصولات شروع به خشک شدن می‌کنند.
خشک کنهای خورشیدی غیرمستقیم
دراین خشک کن‌ها، ابتدا هوا توسط کلکتور خورشیدی گرم شده و سپس به داخل محفظه‌ای که محصولات درون آن قرار دارند ارسال می‌شود و فرایند خشک شدن آغاز می‌گردد.
خشک کنهای خورشیدی ترکیبی
برای این روش از هر دو مورد یعنی کلکتور خورشیدی و تابش خورشید استفاده می‌کنند؛ به گونه‌ای که ابتدا هوا توسط کلکتور گرم می‌شود و سپس توسط تابش خورشید نیز گرم می‌شود؛ این روش به روند خشک شدن سرعت می‌دهد.
خشک کن خورشیدی گلخانه‌ای
در این روش، دیگر کلکتور خورشیدی کاربردی ندارد و فقط سیستم گلخانه‌ای را به کار می‌گیرند. تهویه هوا در مکانی مناسب جایگذاری شده تا هوا بصورت یکسان وارد و خارج شود؛ همچنین بدنه آن‌ها از مواد شفاف مثل شیشه ساخته می‌شود.
خشک کننده‌های خورشیدی پسیو
این نوع خشک کننده‌ها با جریان طبیعی به انرژی خورشید وابسته هستند و فشار هوا، هوای گرم شده را در بین محصولات به جریان می‌اندازد و محصولات شروع به خشک شدن می‌کنند. به این روش، همرفت آزاد نیز گفته می‌شود.
این نوع خشک کننده‌ها 2 نوع دارند:
1-خشک کننده‌های پسیو مستقیم شامل خشک کننده‌های جعبه‌ای و خشک کننده‌های چادری هستند.
2-خشک کننده‌های پسیو غیر مستقیم شامل خشک کننده‌های خورشیدی کابینتی هستند.
در بخش خشک کننده‌های پسیو مستقیم خشک کننده‌های جعبه‌ای به گونه‌ای است که برای محصولات با مقدار کم کاربرد دارد و شامل یک جعبه با محفظه مشکی است؛ همچنین درب آن از شیشه است و سینی که محصولات روی آن قرار دارد بالاتر از سطح خشک کن است.
طراحی خشک کنهای خورشیدی که به عنوان خشک کنهای چادری شناخته می‌شوند باید به گونه‌ای باشد که تابش خورشید به پلاستیک مشکی برخورد نکند. این روش کارآمدی زیادی ندارد و مشابه روش‌های سنتی است.
خشک کننده‌های خورشیدی اکتیو کابینتی که در این نوع خشک کننده‌ها سرعت خشک شدن 3 برابر بیشتر و کارآمدی آن 6 برابر روش پسیو است. در این روش می‌توان از جریان بهینه هوا به گونه‌ای استفاده کرد که دما و میزان رطوبت قابل کنترل باشد.
هزینه ساخت میوه خشک کن خورشیدی
در آخر با این موضوع مواجه می‌شویم که هزینه ساخت میوه خشک کن خورشیدی چقدر است؟
هزینه ساخت دستگاه میوه خشک کن خورشیدی با توجه به انواع مختلف آن و معیارهای هر فرد به عوامل زیادی بستگی دارد و با توجه به نوع دستگاه و کارایی که دارد می‌توان با مبالغ گوناگون، دستگاه میوه خشک کن خورشیدی را ساخت یا خریداری کرد.
قیمت هر دستگاه میوه خشک کن خورشیدی با توجه به کیفیت، اندازه، مواد به کار رفته و جنس قطعات، متفاوت است و هزینه ساخت یک میوه خشک کن خورشیدی متفاوت است. گاهی تولید کننده با خلاقیت‌هایی که دارند، آپشن‌های متنوعی در دستگاه خود ایجاد می‌کند که در هزینه ساخت میوه خشک کن خورشیدی تاثیر می‌گذارد.
در نتیجه هر فرد نیاز خود را شناسایی و تصمیم به خرید یا ساخت میوه خشک کن خورشیدی می‌کند.
